در ابتداي اين نشست دكتر فرخ مسجدي؛ رئيس امور آب، كشاورزي و محيط زيست سازمان برنامه و بودجه كشور در خصوص اهميت اين نشست گفت: اساتيد مي‌توانند با راهنمايي خود راه گشاي مديران اجرايي كشور باشند. با توجه به جديد بودن اين بحث اگر بتوانيم منابع را به بهترين شكل مديريت كنيم و منابع را براي نسل بعدي منتقل كنيم به اهداف خود در بهره وري دست پيدا كرده ايم.

وي خاطر نشان كرد: بهره وري و بهبود شرايط محيط زيستي از اولويت‌هاي امروز است و در سياست‌هاي كلان نظام نيز ردپاي جدي و مهمي دارد. ضرروت و الزام ورود به بهره وري سبز به دليل محدوديت‌هاي منابع زمين يك اصل است.
دكتر اسماعيل فاتحي‌فر؛ استاد و رئيس دانشگاه صنعتي سهند تبريز به عنوان سخنران ابتدايي اين نشست گفت: بهره وري سبز بايد به توسعه پايدار منجر شود؛ لذا در تعريف توسعه پايدار گفته شده؛ بهره وري بايد بگونه‌اي باشد كه نياز‌هاي امروز را برآورده كند بدون آنكه خطراتي را براي نسل‌هاي بعدي ايجاد كند. از اينرو با رعايت اين اصل مي‌بايست قيمت تمام شده نيز مد نظر قرار گيرد. ما به چرخه مديريت سبز احتياج داريم كه در برنامه هفتم مي‌بايست مورد توجه قرار گيرد.

فاتحي فر افزود: بهره وري سبز از يك سو به كيفيت زندگي توجه مي‌كند و از سوي ديگر به رشد توجه ويژه دارد، لازمه اين امر نيز توجه به الگوي توليد و الگوي مصرف به صورت همزمان است. نبايد از يادبرد كه اصل بهره وري ريشه در تعاليم ديني ما دارد و در واقع بهره وري يك مسابقه دو، بدون خط پايان است. در واقع بهره وري يك نگرش است به منظور ارتقاي هر روزه سازمان و صنعت.

اين مدرس دانشگاه با اشاره به آمار‌هاي بهروه ري ادامه داد: طبق آمار با وجود متوسط توليد خوب و همچنين كار و توليد قابل قبول عامل بهره وري در كشور منفي است. در اين زمينه كيفيت مواد اوليه، آموزش افراد بسيار مهم است. توسعه پايدار، صنايع نيز بايد سود ده باشند و كيفيت و رضايت مشتري از اصول تحقق بهره وري سبز است.

اين محقق بهره وري ادامه داد: در بحث بهره وري سبز توجه به ماده اوليه بسيار مهم است. Mfca يك مدل در راستاي مديريت ماده اوليه است كه از دور ريز ماده اوليه جلوگيري مي‌كند. در اين مدل ضايعات، اعم از پس ماند جامد است. در واقع هرچيز كه به غير از محصول نهايي باشد در اين مدل ضايعات محسوب مي‌شود.

وي ضمن بررسي مدل ياد شده ادامه داد: كاهش استفاده از مواد اوليه در تحقق محصول نهايي برون داد استفاده از اين مدل است. در واقع محصول مثبت و محصول منفي مهمترين ركن يك سازمان است. ما بايد دقت كنيم به توليد محصول مثبت و نهايي و از توليد هرچيز ديگري به جز محصول مثبت پرهيز كنيم.

دكتر فاتحي فر در تبيين اهميت بهره وري سبز خاطر نشان كرد: تلاش هر واحد صنعتي و اداري بايد اين باشد كه تمام ورودي ماده اوليه به محصول نهايي تبديل شود. در اين بين عدم توجه به تعمييرات و بازيابي‌هاي نوبه‌اي متاسفانه مجموعه‌هاي صنعتي را با مشكل مواجه كرده است؛ لذا درمدل Mfca توجه به فرايند‌ها بسيار مهم است؛ و از رهگذر اين توجه هزينه ضايعات كم مي‌شود.

وي در تشريح مديريت ضايعات گفت: متاسفانه بايد توجه كنيم قيمت ضايعات از قيمت محصول در بسياري از موارد بالاتر است، اما در نگاه خوشبينانه، حالت قيمت ضايعات با محصول نهايي برابر است.

وي با بيان تجربيات متعدد در كشور‌هاي ديگر در خصوص مديريت منابع گفت: برخي اوقات به منظور كم كردن ضايعات بايد در زنجيره تامين اصلاحات اساسي شود لذا با ايجاد مشوق‌ها مي‌شود بهره وري را به وجود آورد. شايد از محل ماليات خود كارخانه‌ها بشود مدل‌هاي بهره وري سبز را در ايران اجرا كرد.

دكتر زهرا عابدي، عضو هئيت علمي دانشگاه، مشاور سابق سازمان ملي بهره‌وري به عنوان سخنران دوم اين نشست گفت: نگاهي كه ما به زمين داريم بايد اصلاح شود. سياستگذاران بايد دقت كنند ردپاي زيستي چگونه در چرخه زيست ما تاثير گذار است.

دكتر عابدي با بيان اينكه شكاف اكولوژيك معلول توليد ناپايدار و به تبع آن مصرف ناپايدار خواهد بود افزود: در حقيقت ما بدهي زيادي به زمين داريم. اين بدهي شامل اموري همچون آب، خاك و ساير سرمايه‌هاي طبيعي مي‌شود.

وي با اشاره به بحث تغييرات اقليمي در جهان ادامه داد: اين بارش‌هاي نابهنگام، بهره وري را در بخش كشاورزي به شدت كاهش مي‌دهد و متاسفانه بايد گفت اگر كشور‌ها همين روند را ادامه بدهند در سال ۲۱۰۰، بدهي زيادي به زمين ايجاد خواهد شد و شايد با ادامه روند كنوني در مصرف منابع طبيعي در سال ۲۱۰۰ به منابع سه زمين، نياز داشته باشيم تا نياز‌هاي آن زمان را مرتفع كند.

اين محقق در خصوص راه حل مقابله با وضعيت كنوني ادامه داد: تاكيد بر كاهش استفاده از منابع اوليه و كاهش رد پاي كربن مي‌بايست به صورت جدي پيگيري شود و راهي نداريم مگر اينكه به وضعيت توازن زيستي بازگرديم. عوامل اثر گذار در اين رد پاي اكولوژيك رشد سريع صنعتي و افزايش جمعيت است و عدم توجه به برنامه‌هاي كنترلي تشديد كننده وضعيت فعلي است.

عابدي با تشريح سناريوي عبور از وضعيت فعلي گفت: با اجراي بهروه وري سبز و تحقق سناريوي دوم، مي‌توانيم به سمت كاهش رد پاي اكولوژيك دست پيدا كنيم. اما نبايد از ياد ببريم كه در بيست سال اخير از ظرفيت زيستي استفاده زيادي كرديم و اين امر ميزان بدهي ما به زمين را بسيار بالا برده است.

وي با بيان متدولوژي مورد نظر در خصوص بررسي ردپاي اكولوژيك گفت: عدم توجه به اين مهم ما را به دايره فقر وارد مي‌كند. در سه دهه اخير نرخ فقر در كشور‌هاي در حال توسعه افزايش پيدا كرده است. در مقابل مي‌توانيم با استفاده از تكنيك‌هاي رشد سبز بر اين مشكلات فائق آييم. با اين وجود متاسفانه از رشد سبز دور شده ايم.

با استفاده بي رويه از منابع آبي با مشكلات متعددي مواجه هستيم به گونه‌اي كه در برخي از مناطق از ۱۵۰ متر عمق چاه به ۵۰۰ متر رسيده ايم.

دكتر عابدي در بخش ارائه راه حل‌ها گفت: تحقق شهر سبز، حمل نقل سبز، حسابداري سبز، مشاغل سبز، كالاي سبز و... همگي در قالب يك برنامه مدون قابل دستيابي است به عنوان مثال حمل و نقل ريلي در مقايسه با ديگر موارد حمل و نقل سبز به شمار مي‌رود و اتومبيل‌هاي هيبريدي مي‌تواند مكمل اين شبكه حمل و نقل باشد. همچنين چارچوب‌هاي قانوني ملي بايد در اين ميان به عنوان مشوق به تحقق بهره وري سبز كمك كند.

وي در خاتمه سخنان خود خاطر نشان كرد: كشور‌هاي در حال توسعه بايد به مسير رشد سبز توجه ويژه‌اي داشته باشند. عدم توجه به اين مهم كشور‌هاي در حال توسعه را دچار چرخه فقر مي‌كند و در اين بين ما براي اينكه به اقتصاد سبز دست پيدا كنيم بايد به بهره وري سبز جامه عمل بپوشانيم. توليد پايدار مصرف پايدار را در پي خواهد داشت.

دكتر آيدا شريعت‌مداري؛ مدرس دانشگاه و مشاور در حوزه بهره‌وري به عنوان سخنران سوم اين نشست با اشاره به قوانين مورد اشاره به بهره وري سبز گفت: عدم توجه به اصل پنجاهم قانون اساسي در خصوص محيط زيست آسيب زا بوده است. بهره وري سبز در دل صنعت، معدن، تجارت و در دل تمامي سازمان‌ها مي‌تواند پياده سازي شود.

وي خاطر نشان كرد: زماني كه بتوانيم با كمترين ورودي‌ها بيشترين خروجي را داشته باشيم، هزينه‌ها را سيو كنيم و با استفاده از اين مدل‌ها مي‌توان بدون افزايش مواد اوليه، در همين بازه زماني و با همين ماده اوليه و با حذف كاغذ بازي‌ها و فرايند‌ها تا حد زيادي بهروري به معناي واقعي كلمه پياده سازي كرد.

شريعت مداري ادامه داد: براي مثال اتوماسيون مي‌تواند در مقابل خريد كاغذ و مصرف كاغذ استفاده شود. با ذخيره انرژي در سازمان‌ها تا حد زيادي مي‌شود مصرف بي رويه انرژي را كنترل كرد.

وي با بيان تجربيات خود در خصوص تحقق بهره وري در كشور گفت: بي ترديد با مسائل مختلفي در زمينه محيط زيست مواجه هستيم. بايد به عملكرد خود نگاه كنيم كه آيا با هر اقدام ما چه مقدار مشكل و بحران محيط زيستي براي كشور ايجاد شده است و سپس رويه‌ها را تغيير دهيم.

اين محقق حوزه بهره وري ادامه داد: به منظور تحقق بهره وري سبز بايد با يك عزم عمومي به وجود بيايد و با توجه به سود و زيان و شركت‌ها به سمت محقق شدن بهره وري سبز گام برداريم؛ لذا در اين بين بايد توجه كرد آلودگي‌هاي زيست محيطي فرامنطقه‌اي است و هر اقدامي مي‌تواند در مناطق ديگر نيز تاثير گذار باشد.

وي در خاتمه افزود: لذا بايد فناوري‌هايي به كار گرفته شود كه بتوانيم به اصل استاندارد سازي و بهينه سازي محيط زيست توجه ويژه داشته باشيم. فرهنگ سازي در تمام سطوح، ما را به بهره وري سبز خواهد رساند. در اين مدل هر سازمان و دستگاهي مي‌تواند با تشكيل تيم و جمع آوري اطلاعات لازم و توجه به مشكلات و پاسخ به اينكه چگونه مي‌شود مسئله را حل كرد و سپس اجرا و پايش برنامه‌ها در تحقق بهره وري سبز نقش خود را ايفا كرد و نبايد از ياد برد كه بهره وري سبز يك چرخه دائمي است كه بايد همواره ادامه پيدا كند. اقتصاد، اجتماع و محيط زيست در ارتباط ناگسستني با يكديگر هستند و هرسه به منظور بقاي خود به تحقق مدل بهره وري سبز نيازمند هستند.

لازم به ذكر است اين نشست هشتاد و نهمين نشست علمي-تخصصي و با عنوان مديريت و بهره‌وري سبز (سياست‌ها و راهكارها) است كه روز چهارشنبه ۹ شهريور ماه سال ۱۴۰۱، ساعت ۱۰ الي ۱۲ ظهر، به همت دفتر آموزش و ترويج مركز پژوهش‌هاي توسعه و آينده نگري با حضور صاحب نظران ملي و استاني برگزار شد.

دريافت لينك خبر