در ابتداي اين نشست دكتر فرخ مسجدي رئيس امور آب، كشاورزي و محيط زيست سازمان برنامه و بودجه كشور ضمن تفكيك موضوع آلودگي هوا و موضوع گرد و غبار در اين نشست گفت: موضوع آلودگي هوا غالباً در كلان شهر‌ها مطرح است و در فصل‌هاي سرد سال عواملي نظير فعاليت‌هاي صنعتي و گرمايشي باعث تشديد اين پديده مي‌شود؛ لذا تصويب قانون هواي پاك تلاشي در راستاي حل اين مشكل بوده است كه ميتوان گفت هر چند تصويب و اجراي اين قانون اثرات مثبتي داشته است، اما با اين وجود به نظر مي‌رسد مي‌بايست تجديد نظري در برخي از بند‌هاي اجراي اين قانون صورت گيرد.
وي در خصوص تبيين پديده گرد و غبار، ضمن بررسي دلايل شكل گيري اين پديده در كشور افزود، كاهش كيفيت هوا و همچنين اختلال در پرواز‌ها نمون‌هاي از پيامد‌هاي اين پديده است كه منجر به بروز نگراني‌هاي اقتصادي و اجتماعي متعددي شده است. با وجود اينكه بخش عمده‌اي از اين پديده منشا خارجي دارد، اما با اين وجود بايد به كانون‌هاي داخلي اين پديدة در حال گسترش توجه كرد. در همين خصوص تلاش‌هايي نيز صورت گرفته است كه به دليل مشكلات اجرايي، اين تدابير به صورت كامل عملياتي نشده و منجر به تعديل و كاهش آثار منفي ناشي از پديده گرد و غبار نشده است.

دكتر خسرو اشرفي؛ دانشيار دانشكده محيط زيست دانشگاه تهران، به عنوان سخنران نخست اين نشست در سخنراني خود تحت عنوان مديريت كيفيت هوا گفت: سيستم مديريت كيفيت هوا بايد به صورت علميتر مورد بررسي واقع شود و پايش كيفيت هوا به طور مداوم مورد توجه باشد و بدانيم كه مديريت كيفيت هوا يك چرخه به هم پيوسته است.
اين مدرس دانشگاه ادامه داد: ما بايد هدف گذاري درستي در مديريت كيفيت هوا داشته باشيم و به اين مهم توجه كنيم. رويكرد‌هاي صحيح پايش كنترل هوا و مدل سازي علمي و استاندارد، ما را به ارزيابي صحيح كيفيت هوا خواهد رساند. در اين راستا اولين گام، پايش دقيق وضع موجود است تا بتوانيم با تحليل درست گام‌هاي بعدي را درست و دقيق برداريم.
اين پژوهشگر حوزه محيط زيست افزود: هدف گذاري بهبود كيفيت هوا بايد با تعيين شاخص‌هاي قابل سنجش همراه باشد. اين هدف گذاري نيازمند يك كار علمي و كارشناسي دقيق است كه به نظر ميرسد تاكنون محقق نشده باشد. ما براي حركت به سمت اهداف كمي و زماندار بايد برنامه ريزي اجرايي داشته باشيم.
دكتر اشرفي ضمن تفكيك برنامهريزي به سه مقطع زماني گفت: در خصوص بهبود كيفيت هوا مي‌بايست در قالب طرح‌هاي كوتاه مدت پنج ساله، ميان مدت ده ساله و بلند مدت بيست ساله حركت كنيم و به سمت تعيين اهداف كمي و تدوين برنامه اجرايي گام برداريم؛ لذا پايش كيفيت هواي آزاد به عنوان يك شاخص مهم و اطلاع رساني منظم آن مي‌بايست مورد توجه باشد.
وي با اشاره به اهميت داده‌هاي قابل اتكا در تحليل شرايط موجود گفت: بايد به بحث كاليبره كردن ايستگاه‌ها بهويژه در شهرستان‌ها توجه ويژه‌اي داشت البته لازم به ذكر است كه پايش آلودگي هوا و ايستگاه‌هاي سنجش كيفيت هوا در كلانشهر تهران در وضعيت خوبي قرار دارد، اما نافي اين نكته ضروري نيست كه در واقع به يك شبكه پايش ملي در زمينه كيفيت هوا نياز داريم. با اين وجود به نظر مي‌رسد پذيرفتن شاخص‌هاي آمريكايي “US EPA”در بحث آلودگي هوا بدون لحاظ زيست بوم ايران با ايرادات اساسي مواجه است.
اين مدرسدانشكده محيط زيست دانشگاه تهران افزود: طراحي شبكه پايش ملي بايد در چهار سطح تعريف شود و ديتا‌ها بايد به صورت جدي مورد توجه قرار گيرد، لذا در پايش آلاينده از منابع ساكن، بايد به بحث منشا آلاينده و همچنين شركت‌هاي پايش كننده توجه ويژه‌اي شود، لذا با وجود اينكه در پايش آلاينده منابع متحرك خوب عمل كرده ايم مي‌بايست به مسئله خودرو‌هاي فرسوده توجه ويژه داشته باشيم، بنابراين ايجاد مراكز مستقل در اين زمينه مي‌تواند راه گشا باشد.
دكتر اشرفي افزود: لزوم توجه به شاخص سازي داخلي با توجه با وضعيت كشور و همچنين نوع خودرو‌ها و توجه به همه منابع كشور بايد مورد توجه قرار گيرد و آزاد سازي اطلاعات در خصوص سياهه انتشار در تمامي دانشگاه‌ها مي‌تواند موجب پيشرفت كشور در اين زمينه شود؛ لذا ارزيابي زيست محيطي پروژه‌ها بايد مورد توجه ويژه باشد از همين رو اميدوارم با توجه به سرمايه گذاري كشور بر روي سوپر كامپيوترها، در كشور بتوانيم از ظرفيت اين سرمايه گذاري به منظور ارتقاي كيفيت داده‌ها استفاه كنيم.
وي خاطر نشان كرد: در مباحث قوانين به خصوص هواي پاك وضعيت خوبي داريم كه منشا آن در قانون اساسي است. البته عدم تطابق با استاندارد در ايران مسئله غير قانوني تلقي نمي‌شود. توجه به قدرت سازمان محيط زيست و همچنين خارج كردن اين سازمان از مباحث سياسي بايد به صورت جدي مورد توجه باشد.
وي در پايان خاطر نشان كرد: هزينه‌هاي اقتصادي مقابله با آلودگي هوا و چرخه مربوطه بايد مورد توجه واقع شود و سازمان محيط زيست بايد شان ملي خود را احيا كند.

دكتر فرزام پوراصغر؛ پژوهشگر و رئيس گروه توسعه پايدار امور برنامه ريزي و آمايش سازمان برنامه و بودجه كشور به عنوان سخنران دوم اين نشست ضمن بررسي مباحث طوفان‌هاي محيط زيستي گفت: محيط زيست يك امر به هم پيوسته است و بايد توجه داشته باشيم همچون تجربه‌اي كه در بحث كرونا داشتيم اقدامات ديرهنگام در مباحث محلي و منطقه‌اي مشكلات كوچك را تبديل به مباحث بين المللي نكند. در همين راستا وي به اثر پروان‌هاي اشاره داشت كه يك اتفاق كوچك در يك سوي دنيا ميتواند عامل اتفاق بزرگ ديگر در سوي ديگر دنيا باشد.
وي با بيان پيشينه طوفان‌هاي گرد و غبار، ضمن اشاره به تجربه كشور آمريكا در سال ۱۹۳۰ گفت: تجربه آمريكا باعث جابه جايي ميليون‌ها نفر در آن سال شد؛ لذا با توجه به اينكه سالانه دو ميليار تن گرد غبار در جهان ايجاد مي‌شود و سهم پانصد ميليون تن از اين گرد و غبار مربوط به منطقه خاور ميانه است توجه به اين موضوع را در كشور ما دو چندان مي‌كند. پور اصغر ضمن بيان دلايل متنوع بروز تغييرات اقليمي و كانون‌هاي گرد و غبار در جهان گفت: حتي كشور‌هايي مثل ژاپن و كره نيز تحت تاثير اين پديده هستند.
اين پژوهشگر حوزه زيست محيطي خاطر نشان كرد: در برنامه هفتم بايد به بارگذاري جمعيت و صنايع توجه بيشتري داشته باشيم. كانون‌هاي جنوب غرب و شرق كشور در آينده دچار تغييرات خواهد شد؛ لذا نبايد از خاطر ببريم، در كشور ۳۲ ميليون هكتار زمين بياباني داريم.
وي طوفان‌هاي گرد و غبار و خشكسالي را از بلاياي طبيعي خواند و گفت: متاسفانه خاك در بيشتر نقاط آلوده مي‌شود و اثرات بهداشتي و ظهور بيماري‌هاي ناشناخته نتيجه اين پديده است. بر اساس آمار موجود در سه سال اخير ۸۳ درصد از جمعيت كشور تحت تاثير پديده گرد و غبار قرار گرفته اند. چين، ايران و استراليا به عنوان سه كشور پيشران در حوزه مطالعات انجام شده در خصوص اثرات آلودگي هوا و در مباحث اجتماعي مطرح هستند و، اما تنها اين براي حل مساله گرد و غبار كافي نيست..
وي در خصوص پيامد‌هاي منفي پديده گرد غبار خاطر نشان كرد: به عنوان مثال تهران دچار زيان دو ميليارد دلاري تنها در بخش بيماري از اين ناحيه شد. اما مهمتر از اين، افزايش فقر و تخريب محيط زيست است كه به صورت يك چرخه معيوب عمل مي‌كند.
دكتر پور اصغر افزود: انتقال مشكلات به مناطق دور دست به هيچ عنوان علاج مسئله نيست. اعتراف به اشتباه و بازبيني روش‌ها يك راه درست است كه بايد مدنظر باشد؛ لذا بر اين باورم مي‌توانيم از ظرفيت‌هاي بين المللي استفاده كنيم و برخي از مشكلات امروز را مرتفع كنيم. بيش از ۷۰ كنوانسيون بين المللي در حوزه محيط زيست وجود دارد كه متاسفانه تاكنون از اين ظرفيت‌ها به خوبي براي حل مسائل محيط زيستي داخل كشور استفاده نكرده ايم. براي مثال مي‌توان به اپديم APDIM كه اتفاقاً در كشور ما مستقر است و در زمينه ريزگرد‌ها هم فعاليت داشته اشاره داشت كه مورد غفلت ما واقع شده است.
اين محقق افزود: در روند تدوين و اجراي برنامه هفتم به صورت جدي بايد به استفاده ايران از كنوانسيون‌هاي بين المللي تأكيد شود. ايران مي‌تواند به عنوان پيشرو در امر مواجهه با پديده گرد و غبار در منطقه شناخته شود و به صورت فعال در اين موضوع عمل نمايد. مشاركت‌هاي مردمي در مواجهه با پديده گرد و غبار نيز بسيار ضروري است كه بايد مورد توجه واقع شود.
وي در خصوص راهكار‌هاي مقابله با اين پديده گفت: بايد با نقشه راه درست و افزايش تاب آوري و ارتقاي ديپلماسي محيط زيستي اقدام كنيم و بايد در اجلاس بين المللي با برنامه‌هاي منطقه‌اي برخي از همسايگان مقابله كنيم.
وي در پايان خاطر نشان كرد: معتقدم مي‌توانيم به سمت ايجاد ساز و كار مشخصي براي حل مسائل گام برداريم. بايد براي گرد و غبار و براي سونامي، زير ساخت‌هاي مكاني مورد نياز را از قبل انديشيده باشيم؛ لذا بايد به صورت مستدل بگويم هر يك دلار هزينه براي كاهش بلاياي طبيعي ۷ دلار بازگشت سرمايه خواهد داشت و اين سرمايه گذاري لازمه ايران عزيز است.

دريافت لينك خبر