در ابتداي اين نشست سيّد محمّد شفيعي مديركل آموزش و ترويج مركز پژوهش هاي توسعه و آينده نگري، ضمن گرامي‌داشت فرارسيدن ايام دفاع مقدس گفت: توجه به فرهنگ و بايسته هاي فرهنگي مورد توجه بزرگان كشور بوده است لذا برگزاري اين نشست را بايد مورد توجه دقيق قرار داد. دست يابي به توسعه پايدار نيازمند توسعه فرهنگي است و در خصوص اهميت فرهنگ بيان داشتند، فرهنگ دو جنبه اصلي دارد: نخست جايگاهي كه فرهنگ در هويت و موجوديت جامعه دارد و ديگري نقشي كه فرهنگ در پيشرفت و توسعه جوامع ايفا مي كند.

حسن بنيانيان؛ عضو ستاد اجرايي نقشه مهندسي فرهنگي كشور در ابتداي اين نشست هدف از ارائه خود را تقويت بن مايه هاي اجرايي سازمان برنامه و بودجه در پرتو اقدامات فرهنگي دانست و گفت: پس از چهل سال كار فرهنگي اجرايي به اين نتيجه رسيده‌ام كه كارشناسان سازمان برنامه و بودجه كارشان عامل رشدشان است چرا كه بهترين صاحب نظران هر دستگاهي در مواجهه با كارشناس سازمان برنامه بهترين ديدگاه خود را ارائه مي دهند لذا برخورد فرهنگي اين كارشناسان مي تواند در شكل گيري فرهنگ عمومي در دستگاه ها نقش ايفا كند.

وي در پاسخ به اينكه چرا بايد سازمان برنامه به مقوله فرهنگ توجه كند گفت: متاسفانه در كشور به قيمت توسعه پزشكي بهترين استعداد هاي خود را در عرصه علوم تجربي بسيج كرده‌ايم و در بخش هاي ديگر با فقر نيروي انساني با استعداد مواجه شده ايم.  لذا كارشناسان و مديران ما بايد براي اظهار نظر در عرصه هاي گوناگون بتوانند نگاه جامع و كلان‌نگر به كليت نياز هاي كشور داشته باشند.

وي با بيان چند مثال در خصوص مشكلات يك جانبه نگري در ميان مسئولين گفت: عنصري كه در موقعيت تصميم‌گيري و مسئوليت قرار مي گيرد حتما بايد فهم همه جانبه اي از مسائل داشته باشد و يا اگر اين امكان را ندارد بايد با استفاده از مشاورين امين تصميم درست را در زمان مناسب بگيرد.

بنيانيان يكي از دلايل عدم توجه به مقوله فرهنگ را عدم فهم صحيح از فرهنگ دانست و گفت:  معمولا فرهنگ را با ابزارهاي فرهنگي در ذهنمان اشتباه مي گيريم. لذا در اين خصوص بايد جاري‌سازي باورها و ارزش‌ها و الگوهاي رفتاري متكي بر يك منبع متعالي همواره بايد مورد توجه قرار گيرد.

اين مسئول فرهنگي با بيان اينكه فرهنگ روح و كالبد هر جامعه است ادامه داد: فرهنگ به يك معنا مي تواند موتور و پيشران توسعه باشد. كارشناسي كه صرفا به مسائل خرد و اقتصادي توجه كند و نتواند نگاه كل‌نگر داشته باشد دچار خطا در تصميم مي شود. كارشناسي مي تواند در خدمت توسعه كشور باشد كه بتواند تحليل كلان داشته باشد و به صورت فعال مشكل گشاي توسعه كشور باشد.

وي در خصوص تعريف فرهنگ گفت: پس از بحث‌هاي طولاني به اين نكته رسيدند كه فرهنگ، نظام واره اي از باورها مفروضات اساسي ارزش ها، آداب و الگوهاي رفتاري ريشه دار و ديرپا، نماد ها و مصنوعات كه ادراكات، رفتار و مناسبات جامعه را جهت و شكل مي دهد است.

اين محقق حوزه فرهنگ در واكاوي نگاه خود به ريشه مشكلات گفت: اين كه عده اي مشكل ريشه اي كشور را  در ساختار ها مي دانند و يا عده اي ديگر در فرهنگ نيروي انساني. به نظر من هر دو به تنهايي غلط است. لذا بر اين باورم كه بايد هر قسمت را به صورت جداگانه بررسي كرد اينكه فرهنگ و ساختار چگونه بر روي يكديگر تاثير مي گذارند. مي بايست مورد توجه قرار گيرد. و بر حسب كليت جامعه و هر سازمان اين گونه بحث ها را پي گرفت.

وي ادامه داد: دفتر فرهنگ و گردشگري سازمان بايد در ميان همه مديران بخشي ساري و جاري شود. اصل هدف انقلاب اسلامي ارتقاي فرهنگ است. حفظ فرهنگ عامل حفظ نظام و انقلاب اسلامي است. مشكلات ريشه اي اقتصاد كشور بيش از ۵۰ درصد متاثر از فرهنگ است. لذا در برنامه هفتم توسعه بايد براي اين مهم فكري عاجل كرد. لذا بر اين باورم كه اگر نفت نداشتيم فرهنگ كار و تلاش در بين مديران بيشتر مورد توجه قرار مي گرفت.

بنيانيان با بيان اينكه ارتقاي فرهنگ عامل پيشرفت جامعه است افزود: همچنين بايد مراقب بحث جهاني شدن و تهاجم فرهنگي باشيم. با توجه به اينكه دين نمي تواند از سياست جدا باشد. چرا كه دين به معناي باورها است و اين باورها هميشه و در همه جا در زندگي فردي و اجتماعي سياستمداران جريان دارد. بحث جدائي دين از سياست يك بحث سياسي و غير علمي است كه مرتبا تكرار مي شود.

اين پژوهشگر حوزه فرهنگ افزود: در برنامه هفتم بايد به اعتلاي فرهنگ عمومي، تقويت رسانه و تقويت نهاد خانواده توجه ويژه شود. بايد بتوانيم عوامل كم توجهي به فرهنگ را مديريت كنيم لذا از يك سو دچار غيبت نگاه عالمانه به فرهنگ و از سوي ديگر دچار توليد انبوه قانون هستيم. در نقطه مقابل بايد به سمت نقطه تعادل در سازمان ها حركت كنيم و به صورت منطقي از قانون گذاري و تربيت و فرهنگ سازي بهره ببريم با اين وجود تربيت و فرهنگ سازي در كشور ما به شدت لاغر شده است.

وي خاطر نشان كرد: بايد به سمتي برويم كه مردم به صورت خودجوش به قانون عمل كنند. به عنوان مثال ما براي بحث حجاب بايد از خانوداده، مدرسه و تلويزيون شروع كنيم و اگر قانوني نوشتيم بايد براي آن قانون هم فرهنگ سازي كنيم. ما وقتي قانون نوشتيم نبايد كار فرهنگي را فراموش كنيم.

بنيانيان در خاتمه گفت: فرهنگ نبايد به توليد كالاي فرهنگي تقليل پيدا كند. اگر تصميم را طوري اصلاح كنيم كه ريشه در باور داشته باشد حفظ و نگهداري خواهد شد. اين مدل از ساخت فرهنگي زمانبر است اما در صورت ظهور ديگر آسيبي نمي بيند. ما امروز نيازمند نهاد سازي فرهنگي هستيم. نبايد به فرهنگ نگاه بخشي داشته باشيم، بايد بدانيم تمام مديران دولتي به صورت آگاهانه و ناخودآگاه در شكل گيري فرهنگ عمومي نقش ايفا مي‌كنند و بايد اين تاثير ناخود آگاه، آگاهانه شود و دانش لازم را براي اصلاح اين تاثير گذاري پيدا كنند.

دريافت لينك خبر