گرفتاری در چرخه فقر، نتیجه بی‌توجهی به توسعه پایدار
گرفتاری در چرخه فقر، نتیجه بی‌توجهی به توسعه پایدار

در ابتداي اين نشست، دكتر فرخ مسجدي، رئيس امور آب، كشاورزي و محيط زيست سازمان برنامه و بودجه كشور در خصوص اهميت اين نشست گفت: اساتيد مي‌توانند با راهنمايي خود راهگشاي مديران اجرايي كشور باشند. با توجه به جديد بودن اين بحث اگر بتوانيم منابع را به بهترين شكل مديريت كنيم و منابع را براي نسل بعدي منتقل كنيم، به اهداف خود در بهره وري دست پيدا كرده‌ايم.

رئيس امور آب، كشاورزي و محيط زيست سازمان برنامه و بودجه كشور خاطر نشان كرد: بهره‌وري و بهبود شرايط محيط زيستي از اولويت هاي امروز است و در سياست‌هاي كلان نظام نيز ردپاي جدي و مهمي دارد. ضرروت و الزام ورود به بهره وري سبز به دليل محدوديت‌هاي منابع زمين يك اصل است.

دكتر اسماعيل فاتحي‌فر، استاد و رئيس دانشگاه صنعتي سهند تبريز نيز در اين نشست گفت: بهره وري سبز بايد به توسعه پايدار منجر شود. لذا در تعريف توسعه پايدار گفته شده بهره‌وري بايد به گونه‌اي باشد كه نيازهاي امروز را برآورده كند، بدون آنكه خطراتي را براي نسل‌هاي بعدي ايجاد كند. از اين رو با رعايت اين اصل مي‌بايست قيمت تمام شده نيز مد نظر قرار گيرد. ما به چرخه مديريت سبز احتياج داريم كه در برنامه هفتم مي‌بايست مورد توجه قرار گيرد.

رئيس دانشگاه صنعتي سهند تبريز افزود: بهره وري سبز از يك سو به كيفيت زندگي توجه مي كند و از سوي ديگر به رشد توجه ويژه دارد، لازمه اين امر نيز توجه به الگوي توليد و  الگوي مصرف به صورت همزمان است. نبايد از يادبرد كه اصل بهره‌وري ريشه در تعاليم ديني ما دارد و در واقع بهره‌وري يك مسابقه دو، بدون خط پايان است. در واقع بهره‌وري يك نگرش است به منظور ارتقاي هر روزه سازمان و صنعت.

اين مدرس دانشگاه با اشاره به آمارهاي بهروه‌ري ادامه داد: طبق آمار با وجود متوسط توليد خوب  و همچنين كار و توليد قابل قبول عامل بهره‌وري در كشور منفي  است.  در اين زمينه كيفيت مواد اوليه و آموزش افراد بسيار مهم است. توسعه پايدار صنايع نيز بايد سودده باشند و كيفيت و رضايت مشتري از اصول تحقق بهره وري سبز است.

اين محقق بهره‌وري ادامه داد: در بحث بهره‌وري سبز توجه به ماده اوليه بسيار مهم است. Mfca يك مدل در راستاي مديريت ماده اوليه است كه از دور ريز ماده اوليه جلوگيري مي‌كند. در اين مدل ضايعات، اعم از پسماند جامد است. در واقع هرچيز كه به غير از محصول نهايي باشد، در اين مدل ضايعات محسوب مي‌شود.

وي ضمن بررسي مدل ياد شده، ادامه داد: كاهش استفاده از مواد اوليه در تحقق محصول نهايي برون‌داد استفاده از اين مدل است. در واقع محصول مثبت و محصول منفي مهمترين ركن يك سازمان است. ما بايد دقت كنيم به توليد محصول مثبت و نهايي و از توليد هرچيز ديگري به جز محصول مثبت پرهيز كنيم.

دكتر فاتحي‌فر در تبيين اهميت بهره‌وري سبز خاطر نشان كرد:  تلاش هر واحد صنعتي و اداري بايد اين باشد كه تمام ورودي ماده اوليه به محصول نهايي تبديل شود. در اين بين عدم توجه به تعميرات و بازيابي‌هاي نوبه‌اي متاسفانه مجموعه‌هاي صنعتي را با مشكل مواجه كرده است. لذا درمدل Mfca توجه به فرايندها بسيار مهم است و از رهگذر اين توجه هزينه ضايعات كم مي شود.

وي در تشريح مديريت ضايعات گفت: متاسفانه بايد توجه كنيم قيمت ضايعات از قيمت محصول در بسياري از موارد بالاتر است، اما در نگاه خوشبينانه، حالت قيمت ضايعات با محصول نهايي برابر است.

دكتر فاتحي‌فر با بيان تجربيات متعدد در كشورهاي ديگر در خصوص مديريت منابع، گفت: برخي اوقات به منظور كم كردن ضايعات بايد در زنجيره تامين اصلاحات اساسي شود، لذا با ايجاد مشوق‌ها مي‌شود بهره‌وري را به وجود آورد. شايد از محل ماليات خود كارخانه‌ها بشود مدل‌هاي بهره‌وري سبز را در ايران اجرا كرد.

دكتر زهرا عابدي، عضو هئيت علمي دانشگاه و مشاور سابق سازمان ملي  بهره‌وري نيز در اين نشست گفت: نگاهي كه ما به زمين داريم، بايد اصلاح شود. سياستگذاران بايد دقت كنند ردپاي زيستي چگونه در چرخه زيست ما تاثيرگذار است.

عضو هئيت علمي دانشگاه و مشاور سابق سازمان ملي بهره‌وري با بيان اينكه شكاف اكولوژيك معلول توليد ناپايدار و به تبع آن مصرف ناپايدار خواهد بود، افزود: در حقيقت ما بدهي زيادي به زمين داريم. اين بدهي شامل اموري همچون آب، خاك و ساير سرمايه‌هاي طبيعي مي‌شود.

وي با اشاره به بحث تغييرات اقليمي در جهان، ادامه داد: اين بارش‌هاي نابهنگام، بهره‌وري را در بخش كشاورزي به شدت كاهش مي‌دهد و متاسفانه بايد گفت اگر كشورها همين روند را ادامه بدهند، در سال ۲۱۰۰ بدهي زيادي به زمين ايجاد خواهد شد و شايد با ادامه روند كنوني در مصرف منابع طبيعي در سال ۲۱۰۰ به منابع سه زمين، نياز داشته باشيم تا نيازهاي آن زمان را مرتفع كند.

اين محقق در خصوص راه حل مقابله با وضعيت كنوني ادامه داد: تاكيد بر كاهش استفاده از منابع اوليه و كاهش رد پاي كربن مي‌بايست به صورت جدي پيگيري شود  و راهي نداريم مگر اينكه به وضعيت توازن زيستي بازگرديم. عوامل اثرگذار در اين رد پاي اكولوژيك رشد سريع صنعتي و افزايش جمعيت است و عدم توجه به برنامه‌هاي كنترلي تشديد كننده وضعيت فعلي است.

دكتر عابدي با تشريح سناريوي عبور از وضعيت فعلي گفت: با اجراي بهره‌وري سبز و تحقق سناريوي دوم، مي‌توانيم به سمت كاهش رد پاي اكولوژيك دست پيدا كنيم. اما نبايد از ياد ببريم كه در بيست سال اخير از ظرفيت زيستي استفاده زيادي كرديم و اين امر ميزان بدهي ما به زمين را بسيار بالا برده است.

وي با بيان متدولوژي مورد نظر در خصوص بررسي ردپاي اكولوژيك گفت: عدم توجه به اين مهم ما را به دايره فقر وارد مي‌كند. در سه دهه اخير نرخ فقر در كشورهاي در حال توسعه افزايش پيدا كرده است. در مقابل مي‌توانيم با استفاده از تكنيك‌هاي رشد سبز بر اين مشكلات فائق آييم. با اين وجود متاسفانه از رشد سبز دور شده‌ايم. با استفاده بي رويه از منابع آبي با مشكلات متعددي مواجه هستيم به گونه‌اي كه در برخي از مناطق از ۱۵۰ متر عمق چاه به ۵۰۰ متر رسيده‌ايم.

دكتر عابدي در بخش ارائه راه حل‌ها گفت: تحقق شهر سبز، حمل‌ونقل سبز، حسابداري سبز، مشاغل سبز، كالاي سبز و... همگي در قالب يك برنامه مدون قابل دستيابي است، به عنوان مثال حمل و نقل ريلي در مقايسه با ديگر موارد حمل و نقل سبز به شمار مي‌رود و اتومبيل‌هاي هيبريدي مي‌توانند مكمل اين شبكه حمل‌ونقل باشند. همچنين چارچوب‌هاي قانوني ملي بايد در اين ميان به عنوان مشوق  به تحقق بهره وري سبز كمك كند.

وي خاطر نشان كرد: كشورهاي در حال توسعه بايد به مسير رشد سبز توجه ويژه‌اي داشته باشند.  عدم توجه به اين مهم كشورهاي در حال توسعه را دچار چرخه فقر مي‌كند و در اين بين ما براي اينكه به اقتصاد سبز دست پيدا كنيم، بايد به بهره‌وري سبز جامه عمل بپوشانيم. توليد پايدار مصرف پايدار را در پي خواهد داشت.

دكتر آيدا شريعت‌مداري، مدرس دانشگاه و مشاور در حوزه بهره‌وري نيز در اين نشست با اشاره به قوانين مورد اشاره به بهره‌وري سبز گفت: عدم توجه به اصل پنجاهم قانون اساسي در خصوص محيط زيست آسيب زا بوده است. بهره وري سبز در دل صنعت، معدن، تجارت و در دل تمامي سازمان‌ها مي تواند پياده سازي شود.

شريعت مداري ادامه داد: براي مثال اتوماسيون مي‌تواند در مقابل خريد كاغذ و مصرف كاغذ استفاده شود. با ذخيره انرژي در سازمان‌ها تا حد زيادي مي‌شود مصرف بي رويه انرژي را كنترل كرد.

وي با بيان تجربيات خود در خصوص تحقق بهره‌وري در كشور گفت: بي ترديد با مسائل مختلفي در زمينه محيط زيست مواجه هستيم. بايد به عملكرد خود نگاه كنيم كه با هر اقدام ما چه مقدار مشكل و بحران محيط زيستي براي كشور ايجاد شده است و سپس رويه‌ها را تغيير دهيم.

اين محقق حوزه بهره‌وري ادامه داد: بهره‌وري سبز بايد با يك عزم عمومي محقق شود و با توجه به سود و زيان شركت‌ها به سمت محقق شدن بهره‌وري سبز گام برداريم. لذا در اين بين بايد توجه كرد آلودگي‌هاي زيست محيطي فرامنطقه‌اي است و هر اقدامي مي‌تواند در مناطق ديگر نيز تاثيرگذار باشد.

وي افزود: لذا بايد فناوري‌هايي به كار گرفته شود كه بتوانيم به اصل استانداردسازي و بهينه‌سازي محيط زيست توجه ويژه داشته باشيم. فرهنگ‌سازي در تمام سطوح، ما را به بهره‌وري سبز خواهد رساند. در اين مدل هر سازمان و دستگاهي مي‌تواند با تشكيل تيم و جمع آوري اطلاعات لازم و توجه به مشكلات و پاسخ به اينكه چگونه مي‌شود مسئله را حل كرد، در اجرا و پايش برنامه‌ها در تحقق بهره‌وري سبز نقش خود را ايفا كند و نبايد از ياد برد كه بهره‌وري سبز يك چرخه دائمي است كه بايد همواره ادامه پيدا كند. اقتصاد، اجتماع و محيط زيست در ارتباط ناگسستني با يكديگر هستند و هرسه به منظور بقاي خود به تحقق مدل بهره‌وري سبز نيازمند هستند.

دريافت لينك خبر 


شنبه 12 شهریور 1401 (2 سال قبل )

تاریخ تاسیس مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری به ابتدای مرداد ماه سال 1397 "ه ش" باز می گردد. این مرکز پژوهشی پس از دوران تاسیس و استقرار، اکنون به عنوان یک نهاد مستقل علمی ذیل وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در مرحله ی تثبیت ماموریت های خود قرار دارد و در این دوره تلاش کرده است با ساختاری چابک و منعطف به عنوان مرکز تخصصی با مطالعه بر دو کارویژه "توسعه و آینده نگری ایران اسلامی" با مشارکت نهاد های علمی کشور به عنوان مشاور علمی و امین دولت جمهوری اسلامی ایران در تمامی سطوح عمل نماید.