به گزارش خبرگزاری فارس، عضو هیئت علمی مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری سازمان برنامه گفت: برنامه‌­های بلندمدت و کوتاه‌مدت نظیر بودجه سالانه، دچار تغییراتی ناگهانی در مجلس می‌شود؛ در این‌باره تشریح دلایل تغییرات گسترده در لوایح برنامه و بودجه‌، مناسب به نظر می‌رسد.

‌مرتضی مهرعلی تبار فیروزجایی در گفت‌‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس اظهار داشت: اگر هدف نهاییِ تنظیم اسناد برنامه‌­­ای اعم از برنامه‌­های کوتاه­‌مدت، مثل اسناد بودجه سالیانه و میان مدت نظیر برنامه‌­های توسعه و برنامه­‌های بلند مدت نظیر سند چشم‌­انداز، «توسعه کشور، حل مشکلات جامعه و افزایش رضایت و کیفیت زندگی مردم» است، پس تنها عامل تعیین کنندۀ در گزینش یک تصمیم­ و انتخاب یک سیاست و اقدام خاص، باید براساس منطق کارشناسی و نگاه عالمانه و برآورد علمی باشد.

این محقق و پژوهشگر توسعه ادامه داد: اساسا مفهوم برنامه و برنامه‌­ریزی این است که یک سازمان یا نهاد مجموعه اقدامات پیشِ روی خود را در یک بازه زمانی مشخص در قالب یک یا چند هدف معین بر اساس منطقی واقعی، نظم ببخشد؛ ولی اگر این نظم‌­بخشی مبتنی بر بینشی منطقی و محکم استوار نباشد، شاید بتوان گفت نداشتن برنامه مطلوب­‌تر از این است که مسیری اشتباه را تبدیل به تصمیم قانونی کرده و در نتیجه آن خسران جبران ناپذیری را بر بدنه یک نظام تحمیل شود.

‌مهرعلی تبار افزود: برنامه‌­های بلندمدت و کوتاه مدت نظیر بودجه سالانه ابزاری است که دولت می­‌تواند با سامان بخشیدن امور مختلف، به اهداف خود دست یابد. در این راستا اما در نظام برنامه‌­ریزی ایران ،تجربیات گذشته نشان می‌­دهد که برخی دخالت‌­ها‌، تنظیم یک سند محکم مثل سند بودجه را با چالش مواجه کرده است.

 وی در تشریح و آسیب شناسی وضعیت کنونی ادامه داد: شاهد این مدعا، تصمیمات مهمی و حساسی ­است که فصول تنظیم بودجه و تدوین برنامه، در مدتی کوتاه و با یک قیام و قعود، تحت تاثیر افراد دارای قدرت تصمیم‌­گیری و اثرگذاری گرفته می‌­شود؛ درحالی که همان موضوع، ساعت­‌ها و حتی روز­ها و ماه‌­ها در یک مرجع تخصصی بررسی شده و به تصمیمی رسیده است؛ اما به ­ناگاه تحت تاثیر تصمیم غیر منطقی که برخواسته از تعصب منطقه­ای و بخشی است نادیده گرفته شده و تحت تاثیر نگاه تک ­بعدی، سیاستی دیگر اتخاذ می­‌شود.

مهرعلی تبار ادامه داد: این امر متاسفانه در نظام­‌های تصمیم­‌گیری کلان تبدیل به یک سنت شده و تا حدی که موجب شده است برنامه‌­ریزان را به فرجام مطلوب یک برنامه تا حدی نا امید کند. شاهد این مدعا را می‌­توان در اظهارات و گزراش‌های تهیه، تنظیم و تصویب بودجه سالیانه ردیابی کرد که برخی از کارشناسان و مسئولان از موضوع شکایت دارند.

وی بیان کرد: به‌طور خلاصه می توان گفت زمانی می­‌توان انتظار تنظیم یک سند برنامه قابل اتقان را داشته باشیم که نگاه خودخواهانه در تدوین آن به کلی برچیده شده و همه تصمیم‌­سازان سر تسلیم در برابر حساب و کتاب کارشناسی و برآوردهایی که برخواسته از پایگاه منطقی مشخص است؛ داشته باشند؛ به عبارتی باید به این نکته توجه داشت از نگاه برنامه‌­ریزی شاید موضوعی و یا منطقه‌­ای علی‌­الظاهر نادیده و یا کمتر مد نظر قرار گرفت، اما این از نگاه یک برنامه‌­ریز نادیده انگاشتن نیست، بلکه برعکس، اصول منطق برنامه‌­ریزی چنین حکم می­‌کرد که موضوعی یا بخشی در اولویت قرار بگیرد و موضوعی دیگر کمتر مورد توجه باشد.

وی افزود: افزود: کارشناسان، متخصصان و صاحب نظران باید به صورت مشخص از چرایی تصمیمات و تغییرات لوایح برنامه‌ای و بودجه ای مطلع شوند، در واقع همانگونه که دولت با انتشار لایحه بودجه، نگاه خود را در معرض نقد و بررسی صاحبان اندیشه قرار می‌دهد، خوب است نهاد محترم بررسی کننده لوایح برنامه‌ای و بودجه ای نیز دلایل تغییرات و مدل‌های مطلوب خود را به منظور بررسی متخصصان به صورت رسمی منتشر کند تا در پرتو این اطلاع‌رسانی دقیق و تضارب نظرات کارشناسی، راه توسعه کشور بهتر از قبل پیموده شود. 

دریافت لینک خبر