به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، برخی نمایندگان مجلس عنوان می‌کردند که قوانین برنامه 5 ساله توسعه در بهترین حالت بین 25 تا 30 درصد اجرا می‌شود و یکی از دلایل مهم آن هم عدم تدوین آئین‌نامه اجرایی قانون برنامه است، به گونه‌ای که موسی‌الرضا ثروتی نماینده وقت مجلس گفته بود که مهلت اجرای قانون برنامه ششم تمام شد، در حالی که فقط 38 درصد آئین‌نامه‌های اجرایی آن تهیه شد و اجرای خود قانون برنامه هم در حد 30 درصد مانده است.
در مورد برنامه هفتم توسعه که از تیر ماه 1403 تصویب شد‌، مقرر شده که آئین‌نامه‌ها در فرصت معین قانونی تدوین و تصویب شود،‌ در این زمینه 8 کارگروه در مرکز پژوهشهای توسعه و آینده نگری تشکیل شده که کار تدوین آئین نامه‌های اجرایی برنامه هفتم پیشرفت را بر عهده دارند.
حمید محمدی مسئول هماهنگی کارگروه‌های تدوین آئین‌نامه‌های اجرایی برنامه هفتم در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس،‌ افزود: آئین‌نامه اجرایی که توسط دستگاهها تهیه شده در کارگروهها بررسی و نهایی می‌شود که از 45 آئین‌نامه واصل شده 25 مورد بررسی و نهایی شده و به سازمان برنامه و بودجه ارائه شد و 20 آئین‌نامه به خاطر ضعف در اجرا یا مغایرت با قوانین بالادستی رد شدند.
به گفته وی،‌ تغییری که در مورد برنامه هفتم ایجاد شده،‌ این است که تدوین آئین نامه‌های اجرایی با مشارکت بالای دستگاههای و افراد انجام می‌شود، در حالی که در قوانین قبلی برنامه توسعه برخی آئین‌نامه‌ها 3 تا 4 و حتی 5 سال طول می‌کشید و عملا مهلت اجرای آن بدون اجرا تمام می‌شد.
وی بیان داشت،‌ قانون برنامه هفتم از تیرماه 1403 ابلاغ شد و قرار بر این است که آئین‌نامه‌ها در فرصت 3 تا 6 ماهه و حداکثر یک ساله باید تدوین شوند، برخی هم سقف زمانی ندارد.
به گفته محمدی، در این دوره تدوین آئین‌نامه‌ها با مشارکت کارشناسان تهیه می‌شود،‌در حالی که قبلا این مساله نبود و آئین‌نامه‌ها در بخش امور مربوطه در سازمان برنامه تهیه می‌شد، اما الان آئین‌نامه‌ها در کارگروه‌ها با حضور 3 تا 10 کارشناس و متخصص تراز اول کشور تدوین می‌شود.
محمدی این را هم گفت: تا کنون 50 درصد آئین‌نامه‌های اولیه اجرایی قانون برنامه هفتم تغییر اساسی کرده‌اند و مشارکت در تدوین آنها بالا است، در برخی جلسات 15 نفر حضور دارند که 5 نفر دانشگاهی یا خبره از اتاق بازرگانی یا بخش عمومی هستند و 10 نفر از دستگاههای مربوطه حضور دارند.
به گفته محمدی،‌ در هر جلسه با کارشناسان و خبرگان 20 تا 50 درصد آئین‌نامه‌ها تغییر می‌کند، برخی آئین‌نامه‌ها هم کلا برگشت می‌خورد، زیرا شرایط بررسی را ندارد. تا کنون حدود 7 آئین‌نامه برگشت خورده یعنی صلاحیت بررسی ندارد و این کار به افزایش کیفیت آئین‌نامه‌ها کمک می‌کند.
وی بیان داشت: مشارکت در تدوین آئین‌نامه‌ها در برنامه هفتم بالا می‌رود و اعتماد و مقبولیت اجتماعی برای اجرا بالا می‌رود. چون عقلای حوزه تخصصی از آنها دفاع می‌کنند و امکان اجرای برنامه بالا می‌رود.
مسئول هماهنگی کارگروه تدوین آئین‌نامه‌های برنامه هفتم خاطرنشان ساخت: یک بازه زمانی حداکثر یکساله برای تدوین آئین‌نامه‌های برنامه‌ هفتم ترسیم شده و پیش‌بینی می‌شود 220 تا 230 آئین‌نامه تدوین می‌شود.
به گفته محمدی،‌ 8 کارگروه به نامهای فنی و حرفه‌ای،‌آموزشی و فرهنگی، کارگروه اجتماعی، توسعه منطقه‌ای،‌ اداری،‌حقوقی، قضایی، دفاعی، امنیتی ، کارگروه تولید، کارگروه برنامه و بودجه و کاگروه اقتصادی و تامین مالی تشکیل شده‌اند و در هر کارگروه میانگین 30 آئین‌نامه بررسی می‌شودريا، در یکی شاید 50 و در دیگری 7 تا بررسی شود.
به گفته محمدی،‌ تا کنون 45 آئین‌نامه دریافت کردیم که تا آئین‌نامه برگشت خورد،‌25 مورد بررسی و تصویب شد و به سازمان برنامه ارائه شد تا در شورای راهبردی برنامه هفتم دولت به ریاست معاون اول رئیس جمهور تصویب شود، تا کنون تعدادی از آئین نامه‌ها نهایی شده است.
محمدی در پاسخ به این پرسش که وقتی قانون برنامه تصویب شده چرا نیاز به آئین نامه اجرایی است،‌ مگر قانون نباید شفاف و جامع افراد و مانع اغیار باشد،‌ گفت: درست است که قانون باید به قدری شفاف باشد که نیاز به آئین نامه نباشد،‌ این که قرار است بیش از 200 آئین نامه بنویسیم، برای شفاف شدن هدف قانونگذار در برنامه است، اما به هر حال خیلی مطلوب نیست که 200 آئین نامه برای یک قانون بنویسیم.
وی ادامه داد ،‌آئین نامه‌ها برای این است که امکان تاویل و تفسیر نباشد و به اجرای حکم کمک کند. آئین نامه هم باید شفاف باشد که امکان تاویل و تفسیر نباشد.
محمدی در مورد لایحه بودجه 1404 و قانون برنامه هفتم گفت: بر اساس آنچه مدیران سازمان برنامه و بودجه گفته‌اند،‌ تلاش شده که حداکثر پوشش و ابتناء بر قانون برنامه رعایت شود.
مسئول هماهنگی کارگروه‌های برنامه هفتم در مورد برشهای یکساله برنامه در لوایح بودجه ،‌گفت: فرض در قانون برنامه گفته قیمت فلان حامل انرژی طی برنامه 80 درصد تغییر کند، باید برش سالانه تدوین شود که سال اول چقدر باشد،‌سال دوم و سالهای بعد چه میزان باشد.
محمدی در مورد توازن منطقه‌ای نیز گفت: در کارگروه توازن منطقه‌ای آئین نامه نداریم ،‌بلکه برنامه و سند برای تحقق توازن داریم، توسعه دریامحور، توسعه سواحل مکران، در برنامه 7 پیشرفت قید شده است. باید طرحهایی تهیه شود، ولی تا امروز چیزی به مرکز پژوهشهای توسعه و آینده نگری نیامده است. به هر حال تحقق توازن منطقه‌ای پیچیده و وقت گیر است. چقدر زمان طول کشیده تا برخی مناطق غیر متوازن شود،‌ باید این نقیضه در طول زمان رفع شود یا در مورد توسعه سواحل مکران، و توسعه دریامحور، مهمترین ماموریت برنامه هفتم توسعه است.
وی در مورد این که آئین نامه‌ها از کجا شروع به تهیه می‌شود،‌ گفت: عمده آئین نامه‌ها 170 تا 180 مورد در خود وزارتخانه‌ها شروع می‌شود،‌ تا کنون وزارت راه و شهرسازی 6 تا7 آئین نامه برنامه 7 تهیه کرده است، وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات پر آئین نامه است، خود سازمان برنامه و بودجه هم چند آئین نامه تهیه کرده است.
محمدی در مورد بودجه و رابطه با برنامه هفتم گفت: بودجه را خود سازمان برنامه و بودجه لایحه را تهیه می‌کند،‌ لذا باید مبتنی بر برنامه هفتم باشد، اگر موضوعی در برنامه است، باید برش سالانه در بودجه دیده شود.