به گزارش روابط عمومي و امور بين الملل مركز پژوهش‌هاي توسعه و آينده‌نگري، در ابتداي اين نشست،  دكتر احمد صميمي، مدير علمي نشست، ضمن اشاره به آسيب ­شناسي­ هاي صورت گرفته درخصوص برنامه­ هاي توسعه در كارگروهي متشكل از مركز پژوهش ­هاي مجلس، انجمن خبرگان برنامه­ ريزي، دكتر فيروز توفيق، دكتر بايزيد مردوخي و ايشان به سه يافته مهم در مسير تدوين برنامه هفتم اشاره داشتند: نخست؛ تغيير در فرمت، شكل و سطح ورود به برنامه­ هاي توسعه، دوم؛ آمايش محور شدن برنامه هفتم و ملاك عمل قرار گرفتن سياست ­هاي كلي آمايش سرزمين به عنوان سياست هاي كلان برنامه هفتم و پرهيز از ابلاغ سياست جديد، سوم؛ موافقت مجلس شوراي اسلامي با كليات برنامه هفتم و تفويض برنامه ­هاي اجرايي به دولت كه متناسب با فرصت ­ها، تهديد­ها، منابع و محدوديت­ هايي كه دارد بتواند منجر به توسعه كشور شود.
در ادامه اين نشست علمي، مهندس امير خالصي، ضمن ارائه جهت­ گيري­ هاي اصلي برنامه ­هاي توسعه بعد از انقلاب اسلامي، به ويژگي ­هاي مشترك اين برنامه ­ها اشاره داشتند. ايشان عملكرد اهداف كمي برنامه­ هاي توسعه را در ابعاد مختلف مورد بررسي قرار دادند و به آسيب­ ها و چالش هايي كه در مسير تحقق اين اهداف وجود داشت اشاره نمودند. در ادامه درس­ هايي براي تدوين برنامه هفتم توسعه و مقدماتي كه بايد براي اين فرآيند در نظر گرفت ارائه فرمودند. مهندس خالصي فعاليت ­هايي كه براي تهيه برنامه هفتم توسعه بايد انجام شوند به ترتيب در هشت محور قرار دادند: نخست؛ چيستي مباني قانوني تدوين برنامه­ هاي توسعه ايران و مسائل مبتلا­به، دوم؛ رهيافت تجارب مختلف برنامه ­ريزي توسعه در ايران و كشورهاي منتخب، سوم؛ آسيب­ شناسي برنامه­ هاي توسعه ايران و آينده ­پژوهي برنامه توسعه هفتم، چهارم؛ خاستگاه برنامه هفتم توسعه، پنجم؛ اجماع حاكميت، نخبگان، دانشگاهيان و حوزه­ هاي مختلف علمي و ديني و.... درخصوص مفهوم توسعه، كانتكست برنامه، محتواي برنامه، نوع برنامه و...، ششم؛ تدوين نوع برنامه ­ريزي، رويكرد و راهبردهاي آن، هفتم؛ پيش­بيني روندهاي آتي ايران و جهان با هدف احصاء چالش ­ها و مشكلات اقتصاد در هر حوزه، هشتم؛ تدوين نظام برنامه­ ريزي برنامه هفتم توسعه.
در بخش بعدي نشست، دكتر محسن ابراهيمي به ارائه دستاوردهاي سند ملي آمايش سرزمين در نظام برنامه­ ريزي كشور پرداخت و ضمن ارائه كليات آن اشاره داشتند: اين سند بيانگر تصويري مطلوب از توسعه فضايي و جهت گيري­ اصلي و بلندمدت سرزمين است كه مجموعه كنشگران توسعه مي­ خواهند با مشاركت يكديگر و به‌كارگيري قابليت ­ها، ظرفيت ­ها و مزيت هاي سرزميني، در افق ۱۴۲۴ به آن دست پيدا كنند. در اين سند مصوب، شبكه­ اي منسجم و هم پيوند از كانون‌ها، محورها و پهنه‌هاي عملكردي و طبيعي طراحي شده كه حاصل تعامل سازنده جامعه، طبيعت و نظام مديريت سرزمين در چارچوب چشم‌انداز و اهداف توسعه فضايي سرزمين است. توسعة فضايي چند سطحي- چند مركزي- چند عملكردي در نظر گرفته شده در سند، مبتني بر شبكه و الگويي پوياست كه در مقابل الگوي توسعه فضايي تك مركزي قرار مي ­گيرد. در اين رويكرد شبكه ­اي، همزمان به سطوح ملي، منطقه ­اي و محلي برنامه ­ريزي فضايي توجه مي­ شود و با درنظر گرفتن مراكز مختلف ملي به جاي يك مركز، توسعة فضايي متعادل منطقه­ اي در سرزمين ايجاد مي ­شود. در اين شبكه هر يك از سكونتگاه ها در بستر كانون ­ها، محورها و پهنه ­هاي عملكردي مختلفي كه در آن قرار مي ­گيرند، به تناسب ظرفيت­ ها و مزيت­ هاي موجود، نقش ­آفريني مي ­كنند. در پايان دكتر ابراهيمي تأكيد داشتند كه اين رويكرد شبكه­ اي چند سطحي- چندمركزي و چندعملكردي بايد در مبناي فكري توسعة متعادل و متوازن سرزمين ايران از جمله در برنامه ­هاي توسعه ملاك عمل قرار گيرد.
سخنران ديگر نشست دكتر مهرداد كاشف به تبيين جايگاه سند ملي آمايش سرزمين در برنامه هفتم توسعه پرداخت و به اين مسأله را مطرح نمود كه سند ملي آمايش سرزمين به عنوان يك برنامه بلند مدت ۲۵ ساله، چگونه بايد در تدوين برنامه هاي توسعه آتي به ويژه برنامه هفتم توسعه به عنوان پلة اول، مد نظر قرار گيرد. ايشان در ادامه به ضرورت جريان­ سازي براي تحقق خروجي­ هاي آمايش سرزمين اشاره داشتند و بر به ­كارگيري رويكردي ميان­بخشي و ميان منطقه ­اي و نه تك بخشي و محصوريت در مرزهاي اداري- سياسي استاني در نظام برنامه­ ريزي ايران تأكيد نمودند. دكتر كاشف پيشنهادهايي براي اصلاح نظام برنامه ­هاي توسعه ارائه نمودند كه بر اين اساس بايد شش برنامه توسعه متناسب با عمر چهار سالة دولت ­ها (برنامه هفتم تا برنامه دوازدهم در دوره ۱۴۰۱ تا ۱۴۲۴) با رويكرد تحقق سند ملي آمايش سرزمين تدوين شود. از خواص اين ساختار جديد، مسئوليت تدوين، اجرا، نظارت و پاسخگويي دولت­ ها نسبت به هر يك از برنامه ­هاي توسعه است. در جمع ­بندي اين ارائه، ضمن تأكيد بر اثرپذيري برنامه هفتم توسعه از سند ملي آمايش سرزمين به شش نكته مهم اشاره نمودند: ۱. آمايش سرزمين به عنوان رويكرد اثرگذار عدالت محور در ۲۵ سال آينده كشور، ۲. اصلاح ساختار و ايجاد نظام پيوستار برنامه ­ريزي (بالا به پايين و پايين به بالا)، ۳. تمركز بر پيوندهاي بين بخشي و بين منطقه ­اي، ۴. انطباق زماني تدوين برنامه­ هاي توسعه با عمر دولت ها، ۵. كاربست رويكرد شبكه اي چند سطحي، چند مركزي و چند عملكردي براي گذار از توسعه منبع محور، ۶. آمايش سرزمين به عنوان چراغ راه نقش آفريني كشور در شبكه جريان هاي منطقه اي و بين المللي.

در خاتمه آقاي دكتر صميمي ضمن تشكر از مركز پژوهش ­هاي توسعه و آينده نگري به دغدغة دكتر ميركاظمي درخصوص نقطه عظيمت برنامه هفتم توسعه بر مبناي آمايش سرزمين پرداخت.

گفتني است مركز پژوهش هاي توسعه و آينده نگري به صورت هفتگي ميزبان نشست هاي تخصصي با محوريت حل مسائل علمي سازمان برنامه و بودجه كشور است. حضور چهره هاي تاثير گذار علمي و رويكرد حل مسئله دو اصل اساسي اين نشست هاي علمي را تشكيل مي دهد.